MOĞOL İSTİLASI

MOĞOL İSTİLASI

Babaî isyanının bastırılmasından sonra Moğol istilâsı başladı. 1242'de Erzurum'u işgal ve tahrip eden Moğollar 1243 yılında Baycu Noyan kumandasında 30 bin kişilik bir kuvvet ile Anadolu'yu istilâya giriştiler. 

Selçuklu Devleti, tabi devletlerin gönderdiği yardımcı kuvvetleri de beraberine alarak Moğol ordusundan daha kalabalık bir ordu ile bizzat Sultan II. Keyhüsrev'in idaresinde Moğollara karşı harekete geçti. 

Sivas'ın 80 km. doğusunda Kösedağ mevkiinde iki ordu karşılaştı. Moğollar Selçuklu öncü kuvvetlerini bir manevra ile perişan edince artık eski değerli kumandanlardan mahrum olan ordu, başta sultan olmak üzere savaş meydanını terketti. Sultan Antalya'ya kadar kaçtı. Moğollar, Sivas'a, oradan Kayseri'ye geldiler; şehir hücumla teslim alındı, yağma ve tahrip edildi.

Moğol istilası Asya ve Doğu Avrupa’yı alt-üst etmekteydi. Ağabeyinin Haleb seferi nedeniyle, Selçuklular’ın, zamanın diğer güçlü devleti olan Eyyubiler’le de arası iyi değildi. Eyyubiler Diyarbakır ve Meyyafarikin’i Artuklular’dan, Ahlat bölgesini ise Sökmenlilerden ele geçirip, Anadolu Selçukluları’nın hem güney hem doğu komşusu olmuşlardı. Keykubad önce Melik Eşref’e heyetler gönderip sonra da kızı ile evlenerek, Eyyubilerle arasını düzeltti.  

Moğol istilasından kaçmakta olan birçok insan Anadolu’ya göçmekteydi. Bunların arasında değerli bilim adamları ve sanatçılar da vardı. Yaklaşmakta olan tehlikeyi gören Keykubad, Konya, Sivas gibi önemli şehirlerin tahkimine yöneldi.

Anadolu topraklarına çeşitli dönemlerde göçler olmuştur. Bu göçler sonucu Anadolu'ya yerleşen Türkmenler arasında İslâmiyet dışında yer alan inançları benimsemiş topluluklar olduğu gibi, İslâmiyet içinde değerlendirilen Sünni ve Sünni olmayan kollara bağlı olan topluluklar hep bulunmuştur. 

Ancak asıl kalabalık göç dalgası, Moğol İstilası’ndan sonra olmuş ve bu istiladan dolayı, Kübreviyye ve Sühreverdiyye gibi Sünni eğilimli tarikat üyelerinin yanında, hepsi hiç şüphesiz Sünni olmayan eğilimlerin içinde yer alan, Yesevilik, Vefailik, Kalenderilik ve Haydarilik vb. gibi çeşitli akımlara bağlı topluluklar da Anadolu'ya gelmişlerdir. 

Moğol İstilası’ndan dolayı Maveraünnehir ve Horasan'dan Anadolu'ya göç edenler arasında farklı inançlara, öğretilere, akımlara ve tarikatlara bağlı olan topluluklar ve önemli şahsiyetler olmuştur. Anadolu'da yerleştikleri bölgelerdeki dinî, siyasî, kültürel ve toplumsal yapıyı etkilemiş ve de yerleştikleri bölgenin yapısından etkilenmişlerdir.